Beşerî Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esasları

Yönetmelik’in 6.maddesi tanıtımın temel ilke ve esaslarını düzenlemektedir. Düzenlemeye göre, tanıtım, ürün kullanımını gereksiz yönde teşvik edecek veya beklenmeyen riskli durumlara neden olabilecek yanıltıcı, abartılı ya da doğruluğu kanıtlanmamış bilgiler vermek suretiyle veya ilgi çekici ve ürünün kendisi ile doğrudan ilgisi olmayan görüntüler kullanılarak yapılamayacaktır. Bu madde kapsamında ruhsat/izin sahiplerinin kamuya ait sağlık kurum ve kuruluşları ile kâr amacı gütmeyen sağlık kurum, kuruluş ve organizasyonlarına yapacakları bağışlar da tanıtım faaliyeti olarak değerlendirilerek sınırlamaya tabi tutulmuştur.

Takviye Edici Gıdaların Reklam ve Tanıtım Faaliyetleri

Takviye edici gıdalar, normal beslenmeyi takviye etmek amacıyla, vitamin, mineral, protein, karbonhidrat, lif, yağ asidi, amino asit gibi besin öğelerinin veya bunların dışında besleyici veya fizyolojik etkileri bulunan bitki, bitkisel ve hayvansal kaynaklı maddeler, biyoaktif maddeler ve benzeri maddelerin konsantre veya ekstraktlarının tek başına veya karışımlarının, kapsül, tablet, pastil, tek kullanımlık toz paket, sıvı ampul, damlalıklı şişe ve diğer benzeri sıvı veya toz formlarda hazırlanarak günlük alım dozu belirlenmiş ürünleri ifade eder.

Takviye edici gıdaların piyasaya arzı, reklam ve tanıtım faaliyetleri konusunda yasal düzenlemeler ve uygulamadaki genel kabul beşerî tıbbi ürünlerin durumuna nazaran daha yumuşak olarak değerlendirilebilir. Bu gıdalara ilişkin düzenlemeler 11/6/2010 tarih ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu (“Kanun”), Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği (“Yönetmelik”) ve 2013/49 sayılı Türk Gıda Kodeksi Takviye Edici Gıdalar Tebliği (“Tebliğ”) kapsamında yapılmıştır

Son olarak, 15/11/2018 tarih ve 7151 sayılı Sağlıkla İlgili Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 31. Maddesi uyarınca “11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı,Gıda ve Yem Kanununun 23. maddesine birinci fıkrasından sonra gelmek üzere “(2)Gıda ve takviye edici gıdaların etiketinde, tanıtımında veya reklamında sağlık beyanı kullanılabilmesine Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunca izin verilir.” fıkrası eklenmiştir. Sağlık beyanı ise herhangi bir gıda grubunun, gıdanın veya gıdanın bileşiminde bulunan öğelerin sağlıkla ilişkisini belirten, ileri süren veya ima eden beyan şeklinde tanımlanmıştır. İşbu düzenlemenin amacı sağlık beyanının kullanılmasına ilişkin izin prosedüründe bürokrasinin azaltılarak doğrudan uygulayıcı kurumun iznine bağlanması olarak yorumlanmaktadır

Yönetmelik uyarınca, gıda reklamlarında, ilgili mevzuata göre sağlık beyanı kapsamına giren hususlar karşılaştırmaya konu edilemez. Takviye edici gıdaların karşılaştırmalı reklamına ise hiçbir şekilde izin verilmemektedir. Ayrıca,takviye edici gıdalar ilaç statüsünde olmamakla hastalıkları iyileştirici vb. endikasyon belirten ifadelerle piyasaya arz edilemeyecek, bu yönde reklam ve tanıtımı yapılamayacaktır.

Yine Tebliğ uyarınca, takviye edici gıdaların etiketinde, sunumunda ve reklâmında; bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan, besin öğelerinin yeterli ve dengeli bir beslenme ile karşılanamayacağını belirten, ima eden veya vurgulayan ifadeler yer alamayacağı belirtilmiştir.

Yukarıda açıklanan kurallara riayet edilmeksizin reklam ve tanıtım yapılması durumunda ihlalin niteliğine göre para uyarı, para cezası ve reklam ve tanıtım faaliyetlerinin yasaklanması gibi idari yaptırımlar uygulanmaktadır.