Hazine Bakanlığına Göre TL Cinsinden Birikimlerde Kur Koruması Mümkün
Bankacılık sistemindeki toplam mevduat/katılım fonu içinde Türk lirasının payının artırılması amacıyla; 21.12.2021 tarihinde “Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” yayımlanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasından (TCMB) yayınlanan bu Tebliğ ile, altın ve döviz mevduatındaki birikimlerin, kur korumalı şekilde Türk Lirası’na çevrilebilmesi için birtakım düzenlemeler yapılmıştır. İlk etapta sadece gerçek kişilere özgülenen bu düzenlemenin kapsamı, 11.01.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2022/1 sayılı Tebliğ ile, tüzel kişileri de içine alacak şekilde genişletilmiştir. Her halükarda, TCMB’ye göre, gerek gerçek gerekse tüzel kişiler açısından belirli tarihlerde mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz hesaplarındaki birikimler, TL korumalı hesaba dönüştürülebilecektir. Ancak, TCMB’nin konuya ilişkin açıklamalarında, bankalarda yahut yastık altında TL cinsinden yapılan birikimler için kur korumasından yararlanılabileceğine ilişkin bir düzenlemeden bahsedilmemektedir.
Diğer taraftan, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca, 24.12.2021 tarihinde, kur korumalı TL vadeli mevduatlara ve katılma hesaplarına ilişkin uygulama esasları hakkında bir basın açıklaması yayınlanmıştır. Bu açıklamada, TCMB’nin öngördüğü kapsam ve şartlardan farklı birtakım düzenlemeler öngörülmektedir. Bakanlığın basın açıklamasında yalnızca yurt içi yerleşik gerçek kişilerin kapsam dahilinde tutulması olup tüzel kişilerin kur korumasından yararlanabileceklerine ilişkin hiçbir bilgilendirme bulunmamaktadır. Bakanlık açıklamasının, TCMB’den farklı diğer can alıcı noktasıysa, gerçek kişilerin banka hesaplarında yahut yastık altında TL cinsinde tuttukları birikimlerinin de kur korumasından yararlandırılmasının mümkün olabileceğidir.
TCMB tarafından;
- 21.12.2021 tarihinde yalnızca “Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” yayımlanmıştır.
- Tebliğ’in ilk yayımlandığı bu şeklinde, yalnızca yurtdışındaki işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşlarıyla Türkiye'de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişiler kapsam dahilindedir.
- Kısa süre sonra 11.01.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2022/1 sayılı Tebliğ ile, bu uygulamanın kapsamı yurt içi yerleşik tüzelkişileri de içine alacak şekilde genişletilmiştir.
- Tebliğ’in hali hazırda yürürlükte olan güncel hali şu şekildedir.
Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (2021/14 Sayılı)
MADDE 4 – (1)(Değişik:RG-11/1/2022-31716) Yurt içi yerleşik gerçek kişilerin 20/12/2021tarihinde mevcut olan, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31/12/2021tarihinde mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri, hesap sahibinin talep etmesi halinde dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilir.
- Tebliğ’in güncel hali uyarınca gerçek kişilerin 21.12.2021 tarihi itibarıyla, tüzelkişilerin ise 31.12.2021 tarihi itibarıyla var olan ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri kur korumasından faydalandırılabilmektedir.
- Bankacılık sistemine yeni dahil olan “kur korumalı hesap” düzenlemesine ilişkin karışıklıklara bir nebze olsun engel olabilmek adına, TCMB tarafından31.12.2021 tarihinde, “Uygulama Talimatı” yayımlanmıştır. Bu talimat, tebliğdeki düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin detaylı açıklamalardan ibaret olup kur korumasının kapsamına ilişkin herhangi bir farklılık içermemektedir.
- Her halükarda, TCMB’nin konuya ilişkin açıklamaları uyarınca, “kur korumalı hesap”, ancak ve ancak dönüşüm destekli olarak altın ve döviz hesaplarının TL hesabına çevrilmesi şeklinde açılabilmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ise;
- 24.12.2021 tarihinde “Kur Korumalı TL Vadeli Mevduatlara ve Katılma Hesaplarına İlişkin Uygulama Esasları Hakkında Basın Açıklaması” yapılmıştır.
- Kur korumalı hesaptan faydalanabilecek kişilerin kapsamı, Türkiye’de yerleşik gerçek kişiler ile sınırlı tutulmuştur. Bakanlık açıklamasında, tüzel kişilerinde kur korumalı hesap açabileceklerine ilişkin hiçbir ibare bulunmamaktadır.
- Diğer taraftan, bakanlık açıklamasında, kur korumalı hesap açılabilmesi için, döviz hesaplarından dönüşüm şartı öngörülmemiştir. TCMB tebliğlerinde ve uygulama esaslarında belirli tarihlerde mevcut olan “ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri”nin kur korumasından yararlanabileceği açıkça belirtildiği halde, bakanlık açıklamasında böyle bir ön şarttan bahsedilmemesi, uygulamada, gerçek kişilerin bankalardaki yahut yastık altındaki TL cinsinden birikimlerinin de kur korumalı olarak açılacak hesaplarda değerlendirilebileceği şeklinde yorumlanabilmektedir. Ancak konuya ilişkin doğrudan bir hukuki düzenleme yahut yetkili merci açıklaması bulunmamaktadır.
Özetle, kur korumalı TL hesabı konusunda TCMB ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayınladığı açıklamalardaki farklılıklar yüzünden uygulamada ciddi bir karışıklık söz konusudur. Bu nedenle, kur korumalı TL hesabı imkanından yararlanmak isteyen gerçek ve tüzelkişilerin, bankaları ile iletişime geçmeleri tavsiye olunmaktadır.
CANAZ YILMAZ HUKUK BÜROSU
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Canaz Yılmaz’a sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Verilen bilgiler yalnızca genel amaçlıdır; kopyalanamaz ve çoğaltılamaz. Bilgilerin uygulanabilirliği, güncelliği ve güvenilirliği konusunda garanti verilmemektedir. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.