Uzaktan Çalışma Yönetmeliği Yayımlandı
Bilindiği üzere yeni koronavirüs salgını sebebiyle tüm dünyada işyerlerinde uzaktan çalışma oldukça yaygın bir uygulama haline geldi. Ülkemizde de uzaktan çalışma uygulamasının hemen her iş yerinde yaygınlaşması üzerine konuya ilişkin düzenlemenin ne zaman yürürlüğe gireceği merak konusuydu. Uzaktan çalışma usul ve esaslarına ilişkin düzenlemeler içeren, gerek çalışanları gerekse işverenleri yakından ilgilendiren Uzaktan Çalışma Yönetmeliği 10.03.2021 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik uyarınca yazılı olarak yapılacak uzaktan çalışma sözleşmesi ile uzaktan çalışmaya ilişkin usul ve esaslar belirlenecektir, diğer bir ifade ile uzaktan çalışma esası ile tesis edecek iş ilişkilerinin yazılı olması şekil şartı olarak düzenlenmiştir. Uzaktan çalışma sözleşmesinde işin tanımı, yapılma şekli, uzaktan çalışma yapılacağı zaman aralığı, süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususların yanı sıra işveren tarafından sağlanan iş araçları, bu araçların korunmasına ilişkin yükümlülükler ve işverenin işçiyle iletişim kurmasına dair hususlar yer alacaktır. Ne var ki, mevzuat bu hususlarda detay vermemektedir. Genel teamülün yargı kararları ve İLO Uzaktan Çalışma tavsiye metinleri doğrultusunda oturacağı tahin edilmektedir.
İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabileceği gibi hâlihazırda işyerinde sürdürülen çalışmaya ilişkin sözleşmenin çalışan ve işverenin anlaşması halinde uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilmesi de mümkündür. Çalışanın uzaktan çalışma yapma talebini işverene yazılı olarak bildirmesi akabinde işverence işin ve çalışanın niteliğinin uzaktan çalışmaya uygun olup olmadığı değerlendirilecektir. İşveren değerlendirme sonucunu yazılı olarak otuz gün içinde çalışana bildirecek ve değerlendirme sonucunda uygun görülmesi halinde uzaktan çalışma sözleşmesi akdedilecektir. Çalışanın aynı usulle tekrar işyerinde çalışmayı talep etme hakkı mevcuttur. Bu düzenleme uyarınca uzaktan çalışma ancak çalışanın talep ve razısı ile tesis edilebilecektir. İşveren sadece zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde çalışan talep ve rızası aranmaksızın uzaktan çalışma uygulamasını hayata geçirebilir.
Zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde işyerinin tamamında veya bir bölümünde uzaktan çalışmaya geçilmesi için ise çalışanın talebi veya onayının aranmayacağı öngörülmüştür. Zorlayıcı nedenin İş Hukuku mevzuatı yönünden işyerinde çalışmaya engel olacak her türlü neden olarak yorumlanabilmesi mümkündür. Bu nedenler, ekonomik veya işyeri ortamına ilişkin fiziki nedenler olabileceği gibi hâlihazırda gündemde olan salgın hastalık ve beraberinde alınan sokağa çıkma yasağı gibi bazı önlemler olarak da tanımlanabilir. Fakat zorlayıcı nedenlerin neler olduğu ve varlığının ispatı gibi sürecin hukuka uygun tesisini etkileyecek hususlar yönetmelikte belirsiz bırakılmıştır.
Yönetmelik uyarınca uzaktan çalışmanın yapılacağı yer ile ilgili düzenlemeler iş başlanmadan önce tamamlanmalı ve buna ilişkin maliyetlerin karşılanması hususu çalışan ve işveren arasında belirlenerek iş sözleşmesinde düzenlenmelidir. Çalışma için gerekli olan malzeme ve araçların iş sözleşmesinde aksi öngörülmedikçe işveren tarafından sağlanması esastır. Ayrıca gerekli malzeme ve araçlara ilişkin listenin sözleşmenin içerisinde veya sözleşmenin eki olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak bu hususlarda işveren ve çalışan arasında uyuşmazlık olması halinde uzaktan çalışma sürecinin tesisi imkânsız hale gelecektir.
Uzaktan çalışma yapılması halinde veri güvenliğinin nasıl sağlanacağının yanı sıra iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin nasıl alınacağı da tartışmalı hususlar arasında yer almaktaydı. Yönetmelik ile bu önemli hususlara ışık tutulmuştur. Uzaktan çalışma ilişkisi tesis edilirken işveren sözleşme ile korunması gereken verinin tanımını, kapsamını ve işletme kurallarını belirleyecek ve çalışan verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen bu kurallara uymakla yükümlü olacaktır. İşveren uzaktan yapılan işin niteliğine göre iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimleri vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı araçlarla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü olacaktır.
Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddeleri atıkları ile çalışmayı gerektiren işler yönetmelik uyarınca uzaktan çalışma ile yapılamayacak işler olarak belirlenmiştir. Ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile milli güvenlik açısından stratejik öneme sahip birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı da ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından belirlenecektir.
CANAZ YILMAZ HUKUK BÜROSU
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Canaz Yılmaz’a sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Verilen bilgiler yalnızca genel amaçlıdır; kopyalanamaz ve çoğaltılamaz. Bilgilerin uygulanabilirliği, güncelliği ve güvenilirliği konusunda garanti verilmemektedir. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.